Heilsa og vellíðan

Markmið: 3

Heilsa er eitthvað sem við lítum gjarnan á sem einkamál. Hún tengist bæði lífsstíl og erfðum og er umræðuefni sem við ræðum yfirleitt bara við lækna og heilbrigðisstarfsfólk. Um leið er heilsa okkar allra hápólitískt mál sem hefur hnattræna vídd. Sjúkdómar virða engin landamæri og framfarir í læknavísindum sem leiða af sér nýjar leiðir til að bjarga lífum eiga sér gjarnan stað í fjarlægum löndum. Við berum sameiginlega ábyrgð á að finna lausnir sem stuðla að því að allir geti verið við góða heilsu en Heimsmarkmið númer þrjú snýst akkúrat um það.

Helmingur íbúa jarðar hefur ekki aðgang að lágmarks heilbrigðisþjónustu. Mæðra- og barnadauði, malaría, berklar, alnæmi, krabbamein, fíknisjúkdómar, sýklalyfjaónæmi, geðsjúkdómar...listinn yfir heilbrigðisvandamál sem þarf að leysa er langur, en sem betur fer tökum við sífellt ný framfaraskref. Í dag er vel hægt að fyrirbyggja og meðhöndla marga sjúkdóma sem þó reynast lífshættulegir í þróunarlöndum.

Ef við gætum tryggt aðgengi að lyfjum og heilbrigðisþjónustu á viðráðanlegu verði fyrir alla erum við komin langleiðina að því að uppfylla þetta markmið. Ef heilbrigðisþjónusta er til staðar aukum við líkurnar á að mæður lifi fæðinguna af og að börn lifi af fyrstu æviárin. Ef fleiri fá kynfræðslu, getnaðarvarnir og vernd gegn kynferðisofbeldi stuðlum við enn frekar að bættri heilsu mæðra og barna. Nýsköpun og rannsóknir eru einnig lykilþætti fyrir bætta heilsu því að í dag er hægt að lifa með fjölda sjúkdóma sem voru banvænir fyrir nokkrum áratugum síðan. Ef þjóðir heims taka höndum saman og styðja við rannsóknir, nýsköpun og tækniþróun með það að marki að leysa heilbrigðisvandamál heimsins, gætum við verið mun nær því en við höldum að tryggja öllum góða heilsu.

Trúarlegar vangaveltur

„Glatt hjarta veitir góða heilsubót en dapurt geð tærir beinin.“ (Orðskviðirnir 17.22). Þessi orð benda okkur á að þegar Biblían talar um heilsu er áherslan gjarnan á vellíðan og góð tengsl. Biblíulega hugtakið shalom, sem er gjarnan þýtt „friður“, felur líka í sér þá merkingu að vera í jafnvægi og hafa það gott. Í skilgreiningu Alkirkjuráðsins segir að heilsa sé gagnvirkt ástand vellíðunar sem eigi bæði við um einstaklinga og samfélagið í heild sinni. Það sé ástand þar sem líkamleg, andleg, sálræn, efnahagsleg og félagsleg vellíðan er ráðandi í samskiptum okkur við umheiminn og Guð.

Þegar Jesús læknar sjúka liggur þessi heildræni skilningur á heilsu til grundvallar. Manneskjurnar eru frelsaðar, ekki aðeins frá líkamlegum sársauka, heldur einnig frá útilokun, jaðarsetningu og skömm. Í sögunum af kraftaverkum Jesú heyrum við oftast af fólki sem hafði háð langa glímu við veikindi sín og einangrast frá samfélaginu. Jesús staðfestir virði þeirra og manngildi, þau upplifðu upprisu til nýs lífs og endurheimtu tengsl sín við annað fólk.

Í þessu ljósi snýst heilsa og vellíðan um að tryggja réttlátan og jafnan aðgang að grundvallar heilbrigðisþjónustu, sérstaklega fyrir þau í neðstu þrepum samfélagsins. Ef við fylgjum fordæmi Jesú (Jóhannes 9) trúum við að það leiði af sér bætta heilsu að valdefla fólk og styðja það í að takast á við erfiðleika. Heilsan þarf ekki að vera fullkomin, en nægjanlega góð til lifa merkingarbæru lífi.

Spurningar

Ræðið það sjónarmið að í Biblíunni sé heilsa heildrænt fyrirbæri sem snúist sérstaklega um tengsl.
Í alþjóðlegu samstarfi kirkna er réttur til heilbrigðis (e. health justice) mikilvægt viðfangsefni. Skiptir það máli í okkar samfélagi?

Áskorun

Fólk á flótta glímir gjarnan við fjölbreytt vandamál sem fylgja því að hafa ekki fullnægjandi aðgang að heilbrigðisþjónustu. Detta ykkur í hug fleiri hópar, jafnvel í ykkar samfélagi, sem standa einnig frammi fyrir vandamálum sem tengjast heilsu og vellíðan? Er eitthvað sem þið getið gert til að hjálpa við að bæta aðstæður þeirra?

Bæn

Heilagi andi, þú sem fyllir okkur lífi, við biðjum fyrir öllum sem lifa með verkjum og takast á við lífsógnandi sjúkdóma. Kenndu okkur að deila von, huggun og heilbrigðisþjónustu. Takk fyrir allt sem styrkir líf og heilsu. Allt og allir hvíla í faðmi þínum Guð. Amen.